کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: شعر
موضوعات

اشعار



ترجمه خطبه امام سجاد در شام

شاعر : غلامرضا سازگار     نوع شعر : مرثیه     وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن     قالب شعر : مثنوی    

جهـا نیان همه با پای جان به شـام روید          به مــسـجـد اُمـوی نـغـمـه خـدا شــنـویـد

نهـادِ مسجـدیـان سخت آمده بـه خـروش          صدای حضرت سجّاد می رسد بر گـوش


که ای تمام خلایق، بزرگ و کوچک شام          خدای داده به ما شش جلال و هفت مقام

هـرآنـچـه داده به مـا ذات قـادر مـتـعـال          کمال وعلم و فصاحت، شجاعت است و جمال

هـماره سیـنـه پـاکان به نـور ما رخـشیـد          خدا محـبّـت مـا را به مـؤمنـیـن بـخشـید

محـمّـد عربی خـتـم الانـبــیـاء از ماست          عــلـی، ولـیِّ خـدا شـاه اولـیـا از ماسـت

ز ماست جعـفر طیـّار و حمزه شیر خدا          که گـشـتـه بود مـلـقّـب به سـیّـد الـشـهـدا

حسن، حسین دو سبـط پیـامبر از ماست          امـیـد عـتـرت، مـهـدیِّ منتـظر از ماست

مــرا اگـر نـشـنـاســیـد بـا شــمـا گـویــم          که کیست جــدّ و پدر، چیست نام نیکویم

عـزیــز مـکّــه و دردانــۀ مــنــایــم مـن          سـلالـۀ حــرم و زمــزم و صـفــایـم مـن

مـنـم سـلالـۀ آن سـروری کـز امـر خـدا          بـلنـد کرد حجر را زجـا بـه دست و ردا

مـنـم عـزیـز گـرامی ترین طـواف کنـان          که گـفت تلبیه، حج کرد بهتـر از همگان

مـنـم ســلالـۀ آن رهـــبــر بـلـنــد وقــار          کـه شـد ز امـر خدا وند بـر بـراق سـوار

به سوی مسجد الاقصی زمکّه یافت خروج          وز آن مـقام به اوج فـلک گـرفت عروج

مـنم ســلالـۀ آن کس که بـُرد جبـرائـیـل           به اوج سـدره اش از امر ذات ربِّ جلیل

منـم  ســلالـۀ آن پــیـشـوای اهــل نـیـاز           کـه بـا مـلائـکـۀ آســمـان گُـذارد نــمــاز

مـنـم ســلالـۀ آن شـهــریــار کـشـور دل          کـه وحی گشتـه ز سوی خدا بر او نازل

مـرا ســلالــۀ پـاک مـحـمـّدی خـوانــنــد          مرا عـزیـز دل مـرتـضی عـلی خـوانـند

منم ســلالۀ آن کس که بین هر دو سـپاه           رسـانـد بـیـنی اشـرار را به خـاک سیـاه

هـمـان کـسی کـه به اثـبـات خـالق دادار          گـرفـت بـا دم تـیـغـش ز کـافـران اقـرار

مـنــم ســلالـۀ آن شـیــر قــادر مـتــعـال           که با دو نیزه، دو شمشیر کرده است قتال

مـنـم عزیز کسی کو به تیـغ شعله فروز          به جنگ بدر و به جنگ حنین شد پیروز

هـــمــان ولــیِّ خــــداونـــد قـــادرِ دادار          نگشت یک مژه بر هم زدن به شرک دچار

مـنـم که وارث پـیـغـمـبـران بُــوَد جــدّم           مـنـم کـه راهــبــر مـؤمـنـان بُــوَد جــدّم

به تیـغ، ریشه کن خیـل مشرکیـن گردید          امـیـر کـشـور اسـلام و مسلـمـین گـردید

چــراغ دیــدۀ اهــل جـهــاد بــود عــلـی          هـــمـاره زیـنـت کــلِّ عـبــاد بــود عــلی

بـه پـیـشـگــاه خـداونــدگـار عــزّ و جـلّ          ز اهـل بـیـت نـَبی بود در نـمـاز افـضـل

مـنـم  ســلالــۀ پــاک مــؤیّــد جــبــریـل          کـه بـود یـاور او در نـبـرد مـیـکـــائـیـل

مـنـم عــزیـز دل حــامـی مـسـلـمــانــان          کـه بــود در هـمــه احــوال یــاور آنــان

مــنـم سـلالـۀ نـیـکـوتـریـن امـام قـریـش          که بـود بـرتـر و بـالاتر از تـمام قـریـش

مـنـم سـلالـۀ اوّل کـسی کـه مـؤمـن بـود          ره خــدا، بـه کـنـار پـیــامـبــر پـیــمــود

مـنـم سـلالـۀ مـردی که  تـیـر داور بـود          همـیشـه حـامـل عــلـم خـدای اکـبـر بـود

سـخی، بزرگ، جـوانمرد، ابطحی، زیبا           صبور و سیّد وصوّام بود وپاک و رضا

دریـد ریـشه ی اصـلاب کـفـر را ازهـم           گسیخت یک سره شیرازه های ظلم و ستم

بـسـان شـیــر ژیـان با اراده ای مـحکـم           در آن میانه که می خورد نیـزه ها بر هم

بـه دشـمنـان خـداونـد حـملـه ور گـردید           چـو دانـه در وسـط آسیـا بشـان کـوبــیـد

بـه رزمـگـاه عراق و حجاز شـیـر نـبی           کـه مـکّـی و مـدنـی بـود، خیـفی و عقبی

نـمـوده مـاه جـمـالـش هـماره جلوه گری          مهـاجـری اُحدی بـود و بَـدری و شجری

بـه دودمـان عـرب مـقـتـدا و رهـبر بود          که از جلال و شرف وارث دو مشعر بود

یـگـانـه شیـر الـهی به فتح بـَدر و حُنیـن          ابــوالائـمـّه ولــیِّ خـدا، ابــوالـحـسـنـیـن

کسی که این همه داردجلال وفضل علی است          امـام خـلـق و ولـیِّ خـدای لـم یزلی است

مـنـم سـلالــۀ زهــرا، شـفـیـعـۀ دو سـرا          امــیـنــه فــاطـمـه، امّ الائــمـّـه الـنـُّجــبـا

منم سلالـۀ آن کس که شد به نی سـر او          گـلـوی تـشـنـه بریـدنـد سـر ز پـیـکـر او

منم سلالـۀ آن کس که شد بـرهـنـه تـنش          زدنـد زخـم، بـسی روی زخـم، بر بدنش

مـنم سـلالـۀ آن کو به خـونـش آغـشتـنـد          به قـتـل صبـر، نه یـکبـار، بارها کـشتند

مـنم سـلالـۀ آن کس  که قـلبـش آزردنـد          ســر بـریــدۀ او را بـه شـهـرهـا بُــردنـد

ز گـریـه کـرب و بلای دوباره بـرپا شد          دوبـاره مـشـت یـزیـد و یـزیـدیـان وا شد

الا حـقــیـقـت اســلام زنــده از سـخـنـت          سـر پـدر زده از دور بـوسـه بـر دهـنت

پــیـــام آور فــریــادهــای خـــون خـــدا           خـطـابـه ات ســنــد فــتـح سـیـّد الـشـهـدا

تــو از تــمـام شـهــیــدان پــیــام آوردی           قــیـام کـرب و بــلا را بـه شـــام آوردی

هـزار « میـثـم » ازعـهـده بـرنـمی آیـد           که لب به وصف تو وخـطـبۀ تو بگشاید

: امتیاز

ذکر مصائب اهل بیت علیهم السلام در شهر شام

شاعر : موزون اصفهانی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

آنـان که بـرگـزیـد بـه عـالـم خـدایـشـان           دادنـد در خــرابــۀ ویـرانــه، جـایـشـان

آن ها که بود درگـهـشان تـکـیـه گاه خلق           خشت خرابه گـشـت، چرا متّـکـایـشان؟


قـومی که قُـوتشان ز نـعـیـم بـهشت بود           در راه شـام، خونِ جـگـر شـد غذایشان

آیـا بُـد ایـن یـتـیـم نـوازی کـه تـا یـزیـد           پُـر خون، سر بُـریـده فـرستد برایـشان؟

از کربلا به کـوفه و از کوفه تـا به شام           بود آه و نـاله، همـدم صبـح و مسایشان

بستـند اهل بیـت نـبـی را به یک طـناب           قـومی که بُـد یـزید لـعیـن، پـیـشوایشان

ذریـّه های فـاطـمه، گـل های بــاغ دیـن           از خار غـم پُـر آبـله شد از چه پایشان؟

«موزون» از این مصیبت جانسوز، لب ببند           رو اشک ریز، روز وشب اندرعزایشان

: امتیاز

ترجمه خطبه حضرت زینب سلام الله علیها در شام

شاعر : محمد رضا یاسری نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

نـفـوذ خـطـبۀ زینـب نشـان اعجاز است          که چون خطاب علی بی نظیر و ممتاز است

زبـانگ خـطـبـۀ زیـنب یـزیـد می لـرزد          که رعـد صاعـقـۀ اهـرمن برانـداز است


بگفت از اینکه خدایت دو روز مهلت داد          گمان کج مبر ای دون، که برتو اعزاز است

تـو زاده طـلـقـایـی، که بر اریکـه مکـر          به خون بی گنهان دستت از ستم باز است

مگر زعدل تو باشد که دعویت شاهی است؟          که خود حریمت ازین گونه درخور ناز است

ولـیـک آل پـیـمـبــر، گـهـی بـه ویـرانـه          گهی به مجلس دونان، به غصّه دمساز است

تو پـارۀ تن آن کس کـشیده ای در خـون          که باب بارگهـت بر طـفـیـل او باز است

برای منصب موهوم یک دو روزه به ظلم          بـسی ستـمـگر دنـیـا پـرستت انـباز است

به ملک ومسند وجاه و جهان مشو مغرور          کـه بی دوام تـو را این اریـکـۀ ناز است

مقـام و مـلک تو برهم زند خدای عزیز          که عزّ و ذلّت هر قوم را سبب ساز است

ز خود تو جسم دریدی و پوست برکندی          که جاودانـه به دنـیا حسیـن جانـباز است

چه گویمت؟که دگر رفته طاقـتم ازدست          وگرنه حال، سخن را نه جای ایجاز است

سـپـاس داور یـکـتــا کـنـم کــز او ما را          شهـادت آخر کار و سـعـادت آغـاز است

«چمن» قلم چه تواند به مدح زینب گفت          که لـنـگ پـای خـیـال بـلـنـد پـرواز است

شد ار قیام حسینی به رنگ خون جاوید          قـیـام زیـنـبی اش نقـش جاودان ساز است

: امتیاز

ذکر مصائب حضرت زینب سلام الله علیها در کاخ یزید

شاعر : محمد سعید میرزائی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

هرگز نـدیده اند به عالـم، زن، ایـنچـنـین          خون خوردن، آن چنان و سخن گفتن، اینچنین

در قصر ظالمان به تظلّم، که دیده است؟          شیر آفـرین زنی که کند شـیـون اینچنین


زنـدان به بـوی نـافـله خـود بـهشت کرد          زیـنب، چراغ نالـه کـند، روشن اینچنین

هـرگوشه اش، پناه یتیمی دگر شده است          آری، بـود کـرامـت آن دامـن ایـنـچـنـین

پیش حسین، اشک و به قصر یـزید لعن          با دوست آنـچـنان و بَرِ دشـمـن ایـنچنین

گفت آنـچـنـان ظـریف، حدیث جـمال را          در چشم ظالمان که کند سوزن، اینچنین

دردشت دید آن تن دور ازسر، آن چنان          بر نیزه خواند آن سردوراز تن، اینچنین

آه  ای سر حـسیـن! چو مـه در پی توأم           خورشید من! به شام مرو بی من، اینچنین

ازخون، حجاب صورت خود کرده، یا حسین          جُز خواهرت که دیده به عفّت، زن اینچنین؟

: امتیاز

زبانحال حضرت زینب سلام الله علیها در کاخ یزید

شاعر : غلامرضا جواهری نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل غاعلن قالب شعر : غزل

مـن کـیـسـتـم؟ فــروغ سـپـهــرِ امـامـتـم           نــور خــدا و مـعــنـی ســرِّ ولایــــتــم

هر جا که عشق جلوه کند، حُسن یوسفم           هـر جا عـفـاف پـرده کشد، راز خـلوتم


در بارگاه قـدس نبـرده است، هیـچ کس           حـتـّی فـرشـتـه، ره به حـریـم جـلالـتـم

از جـلـوۀ عـفـاف به گردون ندیـده است           حتـّی ستـاره، پـرتوی از رنگ عـفّــتم

خوارم مبین، یزید! به بزمت ازآن که هست           ذرّات کــائــنــات، گـــواه اصـــالــتـــم

مـن زیـنـبــم، ســلالـۀ زهــرای اطهـرم           دخـت امــام و زاده ی پـاک پـیــمـبـرم

: امتیاز

زبانحال حضرت زینب با سر مطهر سیدالشهدا علیه‌السلام

شاعر : سید محمد رستگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

برنخـل نـیـزه، میـوۀ طوبایی، ای حسین           دردا، جُـدا ز دسـتـرس مـایی، ای حسین

یـک دم جدا ز مـحـمـل زیـنـب نمی شوی           تـنـها انـیس خـواهـر تـنهـایی، ای حسین


آهــسـتــه بــر مــدار دلـم دور مـی زنــی           با این شکسته دل به مُدارایی، ای حسین

منزل به منزل از پی ات آیم به اشک و آه           تا کی به نـیـزه بادیه پـیمـایی؟ ای حسین

خواهـم به بـال سـوختـه، پـروانه ات شوم           آخر تو شمع محـفل زهـرایی، ای حسین

بـیـنـم سـرت بـه نـیـزه و باور نـمی کـنـم           کز پا فتـاده ای تو و بر پایـی، ای حسین

گرچه میان هاله خون، چهره ات گم است           هم چون هلال یک شبه پیدایی، ای حسین

اسـپـنـد جان به مِـجـمر دل، دود می کـند           کز چشم خلق، غرق تماشایی، ای حسین

راضـی نی ام به نـیـزه بـبیـنم سرت ولی           بر قـلب داغـدیـده تـسـلاّیـی، ای حـسـین

پیشانی ات شکسته، رخت را گرفته خون           همچون سر بـریـده یـحـیـایی ای حسیـن

بـر نـیـزه « رستـگـار» جمال حسیـن را           هرکس که دید گفت:چه زیبایی ای حسین

: امتیاز

زبانحال امام سجاد علیه السلام در شهر شام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل غاعلن قالب شعر : غزل

دریـا بــه دیــدۀ تـرِ من گـریـه می کـنـد           آتـش ز سـوز حـنجر من گریه می کنـد

سنگی که می زنند به فـرقم، ز روی بام           بـر زخـم تـازۀ سـر مـن گـریـه می کند


ازحلقه های سلسله خون میچکد چواشک           زنـجـیـر هم به پـیکر من گـریه می کند

ریـزد سرشک دیـدۀ اکـبـر به نوک نی           ایـنجـا به من بـرادر من گریه می کـنـد

وقـتـی زدند خـنـده بـه اشکـم زنان شام           دیدم سه ساله خواهر من، گریه می کند

رأس حـسیـن بر هـمـه سر می زند ولی           چـون می رسـد برابر من گریه می کـند

ای اهـل شــام پـای نکـوبـیـد بـر زمیـن           کـاینـجـا ستـاده مادر من گریه می کـند

تا روز حشر هر که بـه گل می کند نگاه           بر لالـه های پـرپـر مـن گـریه می کـند

زنـهـای شام هـلهـله و خـنـده می کـنـنـد           جایی که جـدّ اطـهـر مـن گریه می کند

بـگـذار ظـالــمـانـه بـخـنـدنـد شـامــیـان           «میثم» که هست ذاکرمن گریه می کند

: امتیاز

ذکر مصائب ورود اهل بیت علیهم السلام به شام

شاعر : یوسف رحیمی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

دروازه ورودی شـهر اسـت و ازدحـام            بـرپـا شـده دوبــاره هـیــاهــوی انـتـقـام

این ازدحام و هـلهـله هـا بی دلـیل نیست            یک کاروان سپـیده رسیده به شهر شـام


یـک آسـمـان سـتــارۀ آتـش گــرفـتـه و            یک کـاروان شـراره و غـم های نا تمام

در این دیـار، هـلهـله و پـایکـوبی است            انـگـار رسم تـسلـیت و عـرض احـترام

چـشـمـان خــیــره و حــرم آل فــاطـمه            سرهای روی نیـزه و سنگ از فراز بام

خاکستراست تحفۀ پس کوچه های شهر            بر زخـم هـای سـلـسـلـه، شد آتش الـتـیام

بـر سـاحـت مـقـدّس لـب هـای پـرپـری            با سنـگ کینـه سـنگـدلـی می دهـد سـلام

پـیشانی شکسته و خونی که جاری است            بر روی نی خـضاب شـده چـهـرۀ امـام

بـا کـیــنــۀ عـلــی هـمه ی شهـر آمدنـد            بـرپــا شـده دوبــاره هـیـاهـوی انــتـقـام

: امتیاز

ذکر مصائب بردن سر مطهر سیدالشهدا به دیر راهب

شاعر : سید رضا مؤیّد نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

ای جـمـال مـلکـوتی، که چـنیـن زیـبـایی           تــو مـه چـارده یـا مهـر جـهـان آرایـی؟

ای مه منخسف! آیا ز شـبـسـتـان که ای؟           کامشب از مـهـر و وفا، شاهـد بزم مایی


پَر زند فوج مـلک تا به فـلک از در دیر           ز پی عـرض سـلام تو، مگر عـیـسایی؟

سـال ها در طـلبـت روز شـمـاری کـردم           به امـیـدی که شـبـی در بَـرِ من باز آیی

آمدی امشب و آن هم به سر امّا افـسوس           کـه مـرا در خـور شـأنـت نَـبُـوَد مـاوایی

خون مظلومی ات ازهر طرفی می جوشد           تو مگر ای سـر بُـبْـریده، سـر یـحیـایی؟

من سرت را به یکی بـدرۀ زر، بسـتاندم           به خدا کـس نکـند بـهتر از این سـودایی

از رخت پـرتـو اسـلام به دل تافـت، مرا           من مسلمـان شدم و خود تو مرا مـولایی

شویم از اشک و دهم جای تو، در خانۀ دل           چون مرا نیست جُز این خانۀ ویران جایی

: امتیاز

زبانحال سیدالشهدا علیه السلام با حضرت زینب سلام الله علیها

شاعر : آیتی بیرجندی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

در ره عشق، عجب شهرت و نامی دارم           هـر دم از جـانب محبوب، پـیـامـی دارم

داستـانی است مرا بر سرِ هـر ره گـذری           بر سرِ هر گذری، شـورش عـامی دارم


آن شنیدی که کـشـیـدند مـسیحی بـر دار؟           بر سـرِ نـیـزه نگر، بین چه مقـامی دارم

خواهر غمزده! از کوفه مکن ناله، هنوز           در نظر تشت زر و مـجـلس شامی دارم

تا نگویی ز تو من غافـلم، از گوشۀ چشـم           هر طـرف می گذری، با تو کـلامی دارم

از غــمِ تـشـنـگیِ اکـبـر نـاکــام هـــنــوز           نتوان گفت که خشکـیـده چه کـامی دارم

«آیتی» راست، تـمـنّا که به هنگام رحیل           بـر سرش آمده، گـویی که غـلامی دارم

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما پیشنهاد می‌کنیم به منظور رعایت بیشتر آداب نوکری و انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

«آیتی» راست، توقّع که به هنگام رحیل             بـر سرش آمده، گویی که غلامی دارم

اهل بیت علیهم السلام در راه شام

شاعر : مجید شفق نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع قالب شعر : مثنوی

وقـتی شـفـق خورشید را در کام می برد            ظلمت اسـیران را به سـوی شام می برد

خورشیدیـان را در سـرای شب نـشاندند            داغ جـهـان را بر دل زیـنب نــشـانـدنـد


مـسـتـور شـد ابـرسـتـرون در پـس ابـر             بر تـن دریـدنـد آسـمـان ها جـامۀ صـبـر

اسب طرب بر یال خود رنگ کفن داشت            آمد سـواری جُـبّۀ سـرخـی به تن داشـت

از دل صــدای آشـنـا چـاووش مـی کـرد            هر بانگ را در سینه ها خاموش می کرد

شور و نوای عشق بود و عـطرجان بود            گویـی نـوا  از چـار سـویِ آسـمـان بود

با کـروان گویی که جان عـاشـقـان است            در آن نشـان عـاشــقـان بی نــشـان است

قـابــیـلـیـان بـا خــنـجـر بُـرّان رسـیـدنـد            هابـیـلـیان را بی سبب در خون کـشـیدند

گفتی که بر ساق گُلی یک گل بخواب است            یـا بـر فـراز نــیـزه نــقـش آفـتـاب است

زیـنـب خـروشان بود در زندانِ مـحـمل            سجـاد در سـوز تـبــی مـنـزل به مـنـزل

خـود کاروان می رفـت در موج سعادت            زان کاروان بـرپا هـمه عــطـر شهـادت

بـود آن بـلـنـد اخـتـر سـرش مــاهِ مـنوّر            سـر ایـن چـنـین مـمـکـن بود؟ الله اکــبر

تـب شعـلـه ای بـر پــیـکـر سـجّـاد می زد            خـود آتـش صـحرا به مـحمل باد می زد

وای از دلـم بـایـد سـخـن پـایـان پــذیـرد            تـرسـم که از سـوزش قـلم آتـش بگـیـرد

دستان من رنگ شفق برداشت ای دوست            صد نخلۀ خون، دردل من کاشت ای دوست

: امتیاز

سخنان حضرت زینب با ابن زیاد

شاعر : حسین اسرافیلی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : مثنوی

زینب آن شـیـریـن کـلام بــوتـراب            خاست از جا، چـون ستـیـغ آفتـاب

گفت: ای از جام کـفر و کینه مست!            زادۀ « مرجانـۀ » شهـوت پـرست


فـاجـرانـند از حـقـیـقـت بـی فـروغ            فـاسـقـاننـد اهــل کـتـمـان و دروغ

خـوب می دانـی تـو که ما کیـستـیـم            اهـل فـسق و کـفـر و فاجـر نیستیم

دیگـرانـند آنچـه گـفـتـی در صفـت            نیـست امّـا در تـو چـشم مـعـرفـت

آنـچـه دیـدیـم از خـــداونـد نـــعـــم            لطف و رحمت بود واحسان وکرم

مـرگ در راه خـدا آئــیــن مـاسـت            غرقه درخون و شهادت، دین ماست

ســرنــوشـت مـاسـت از روز ازل            جـام گیریم  از شهادت چون عسل

ایـن مـقـدّر بـود ما را  سـرنـوشت            غـرق خـون آئیـم بـر باغ بـهـشـت

باش تا در روز محـشر در حساب            دست حقّ چون برگشاید این کتاب

از تــو مـی خــواهــد دلـیــل ادّعــا            قــتــل اولاد پــیـــمــبــر از  خــــدا

خوشه چینی زآنچه کشتی این زمان            تـا بـبـیـنـی سـود کــردی یـا زیـان

تـا بـبـیـنی رستـگاری مـال کیـست            فتح و پیروزی نصیب حال کیست

: امتیاز

زبانحال حضرت زینب سلام‌الله‌علیها با سر مطهر سیدالشهدا علیه‌السلام

شاعر : علی انسانی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

دلِ سـوزان بُـوَد امـروز گـواه من و تو           کز ازل دشت بلا، چـشم به راه من و و

من به تو دوخته ام دیده، تو بر من، از نی           یک جهان راز نهـفـتـه به نگاه من و تو


اُسـرا با من و رأس شـهـدا با تـو به نی           چـشـم تاریـخ نـدیده است سـپاه من و تو

روی تو، مـاهِ من و ماهِ تو، عبّاس، امّا           ابرِخون ساختـه پنهان، رخ ماه من و تو

آیه خـواندن زتو، تـفسیـر ز من تا دانـند           که به جز گفتن حقّ نیست، گناه من و تو

هر دو نـستـوه چو کوهـیـم برِ سـیل امّا           عشق، دلگرم شـد از سردی آه من و تو

مدّعی خواست که از بیخ کَنـَد ریشۀ ما           بی خبر زآن که غروب است، پگاه من وتو

: امتیاز

مدح و مناجات با حضرت زینب سلام الله علیها

شاعر : محمد علی مردانی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول مفاعلن مفاعیلن فع قالب شعر : غزل

ای مجـد و شـرف زینت نـامت زینب            ای قـبـله ی عـارفـان  مـقـامت زیـنب

از روز ازل ز داغ یـاران حــســیــن            زد سکه ی غـم فـلک به نـامت زینب


گـلـواژه ی سبـز لــوح ایـجـاد تــویـی           گـل کرد، شـرف به احـتـرامت زینب

با داغ جگـر سوز، شرنگ غم و درد           هـفتـاد و دو بـار شد به کـامت زینـب

ای قــافـلـه ســالار ره کـوفـه و شـام            بـسـتــوده خـداونـد مـــرامـت زیـنـب

روزیـکـه اسـیـــر دشت بـیـداد شـدی           آزاد شـــد عـــالـم از پـیـامـت زیـنـب

آزاد زنــی و در سـخـن مــرد افـکـن           اعـجـاز بـود بـه هــر کـلامـت زیـنب

خورشیـد فـراز نیـزه در منظر خـون           می خواند سـرود، در قـیـامـت زیـنب

: امتیاز

ترجمه خطبه حضرت زینب در کوفه

شاعر : ناصر زارعی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : مثنوی

ای امـیـر کـــاروان سـوخـتـــه              چـشـم عالـم بـر کـلامت دوخـتـه

هم حسین هم کربلا مدیـون تـو              هـم خدا، هم مصطفـی ممنون تو


با نـدای اسکـتـو کـردی عـیـان              قـدرت ثـارالـّلـهـی را در جهـان

حبس شد در سـیـنـۀ مردم نفس              پس دگر نشنید کس بانگ جرس

بعد حمد حـقّ، ثـنـای مصطفـی              کـوفـیـان را اینـچـنیـن دادی نـدا

ای شمـا، مکـاره هـای بـی وفـا              گـریـه آیـا مـی کنـیـد از بهـر ما؟

خشک نی گـردد الهی اشکتـان              نـاله هـا تان کـم نگردد هـر زمان

کارتان مانند آن ریـسـنـده است              باز بنماید به پیشش هرچه هست

شد قسم نیرنگ تان در زنـدگی              مرگـتـان بـادا از این درمانـدگی

ای سخن چینان پر مکر و ریـا              سینه تـان پـر کینه، خالی از خـدا

جُز کلام پوچ و این بیـهـودگی              هست در بین شمـا چه ویـژ گی؟

مثـل تـزئـینـیـد بـر روی قـبـور              یا که چون سبزه زبستان مانده دور

هـان که بد تـوشه برای آخرت              کرده اید ارسال، دور از مغـفرت

خشم حـقّ شد شـامل حـال شما              در عـذابــش جــاودانــیـد و رهـا

بعد از این حال شما باشد چنین              گریه تان بسـیار و خنـده کمترین

چونکه ننگی شد گریبان گیرتان              خشم حقّ مشمول خُرد و پیرتان

ذلّت و بیـچـار گی در کـام تان              تـا ابـد ثـبت است بـا آن نـام تـان

پـاک بنـمایید از دامن چـسـان؟              خـون سـالار جـوانان در جـنـان

آنکه بُـد جان نــبی، اصل کـرم              بـر رسالت معدن و صاحب نعم

هان که بد جرمی بُوَد بر دوشتان              رحمت حقّ دور بـاد از نوشـتان

پاره کردید ازپیمبر چون جگـر              حرمتش را هتک کردید از شرر

زین جنایت غم سرا گشته زمین              نیست گنجایش سما را، پس یقین

آسمان بـاید ببارد خـون ز غــم              وای تـان ای کوفیـان از این ستم

لیک عذاب آخرت ننگین تر است              کس نگردد یارتان در آن نشست

حـقّ بگیـرد انتـقـامش واپسـیـن              او به حقّ پیوستـه باشد در کمین

محشـری بر پـا نمودی با بیـان              کـوفه شد مـاتـم سرا در آن میان

زنـده شـد نــام عـلـی در یـادها              فـاش کـردی مکـرهـا، بـیـدادهـا

هم نشان دادی عـفـاف مـادرت              هم چو او، کردی دفاع از رهبرت

نـقـشـه هــای زادۀ مرجـانـه را              کـرده خـنـثـی با لسـان مرتـضی

تا چـنین شـد آن امـام راستـیــن              چهارمین حبل المتین و رکن دین

گفت عمّه: عـلـم تو مطلـق بـود              یعنی علمت نی زکس، از حقّ بود

بـی معلـم بـوده ای تـو عـالـمـه              هـم فـهـیـمی ای تو دخت فاطـمه

زیـنـبــا گـرچـه بـدم یا غـافـلـم              کن نگـاهـم بـر حسینت « سائـلم »

: امتیاز
نقد و بررسی

متن خطبه: اي اهل كوفه (مردم کوفه)! اي گروه مكاره و بي‌وفا ! آيا براي ما مي‌گرييد؛ اشكتان خشك نشود و ناله‌هايتان تمام نگردد!  اين كار شما مانند آن زني است كه نخ‌هاي تابيده را بعد از پيچ دادن از هم باز مي‌كرد. سوگند‌های شما، مکر و فریب و دستاویز فسادتان است. شما جُز سخن بيهوده و سينه‌هايي پر از كينه و ظاهري متملّق و دشمناني سخن‌چين، چه ويژگي‌هاي ديگري داريد! شما مثل سبزه جوانه زده در ميان زباله‌ها يا مانند نقره (كچ) تزیين شده بر قبور هستيد. (ظاهر زيباست امّا داخل قبر گنديده است.) آگاه باشيد كه بد توشه‌اي براي آخرتتـان فرستاده‌ايد، كه غضب الهي شامل حالتان شده و در عذاب او جاودان خواهيد ماند!

 آيا گريه مي‌كنيد و نوحه سر مي‌دهيد؟ آري! به خدا قسم بايدكه بسيارگريه كنيد و كمتر بخنديد، زيرا ننگي گريبان‌گيرتان شده است كه از آن رهايي نداريد. چگونه می‌خواهيد خون پسر خاتم انبيا و معدن رسالت، آقای جوانان اهل بهشت و پناه نيكان و مناره حجّت و محور قوانين‌ را پاك كنيد؟ آگاه باشيد كه بد جرمي به دوش گرفتيد! از رحمت خدا دور باشيد و مرگ بر شما باد كه سعي بيهوده كرديد و دستتان بريده باد! معامله زيان‌باري كرديد! به غضب الهي دچار شديد و ذلّت و بيچارگي بر پيشاني شما ثبت شد!

 واي بر شما اي اهل كوفه! آيا مي‌دانيد كه جگر رسول‌الله را پاره پاره كرديد و چه پرده‌اي از او دريديد! آيـا مي‌دانيد كه چه خـوني از او ريختيد و چه حـرمتي از او هتك كرديد!  اين جنايت شما آن چنان شرم‌آور و سخت است كه زمين را گرفته و آسمان گنجايش آن را ندارد! آيا تعجب مي‌كنيد كه از آسمان خون ببارد! همانا عذاب آخرت ننگين‌تر است، در حالي كه كسي به فرياد شما نمي‌رسد. از اين مهلت باقي مانده استفاده نكنيد، زيرا خدا براي عذاب شما به شتاب نمي‌افتد و خدا انتقام خود را خواهد گرفت كه همانا پروردگارتان در كمين‌گاه است.

وقتی خطبه به اینجا رسید، امام سجّاد  رو کردند به حضرت زینب (س) و فرمودند: وَ أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَيْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَة؛ عمّه جان تو بحمدالله عالمی هستی که معلّم ندیدی و نیاموخته، دانا و فهیم هستی. ( أمالی مفید ۳۸/۳۶۷؛ اللهوف ۱۳۰؛ مناقب آل ابیطالب ۴/۱۱۶؛ الاحتجاج ۲/۱۰۸؛ مَقْتَل خوارزمی ۲/۴۶؛ مُثیرُالأحْزان ۲۰۹؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۵۳؛ جلاءالعیون ۵۹۳؛ بحارالأنوار۴۵/ ۱۰۹و ۱۶۴)

دفن شهدای کربلا

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

مـقـام قـرب خدا یا بـهشت اهل ولاست           بهشت اهل ولا یا زمین کرب و بلاست

ورق ورق شده هـفـتاد و دو کـتاب خدا           به هر ورق ز دمِ تــیغ، آیه ها پـیـداست


بـنـی اسـد مـتـحـیـّـر، سـتــاده انـد هـمـه           سکوت کرده ولی درسکوتشان غوغاست

نه سر بود به تن کشتگان، نه تن سـالم           نه از غلام، نه مولا، نشان درآن صحراست

ز کـوفه اشـک فشان، یک سـوار می آید           به نـیـنوای وجـودش، نوای یا ابـتـاست

گـشـود لب که الا، ای مـوالـیان حـسین           مرا شناخت بر این لاله های باغ خداست

کـنـارهـم بـدن  قـطعـه قـطعـۀ انـصـار           حبیب و مسلم وجون و بُریر و عابس ماست

کـنار عـلـقـمه افـتـاده پـیـکری بی دست           که چشم تشنه لبان از خجالتش دریاست

به اشـک دیـده بشـوئـید زخـم هایـش را           که حافـظ حرم و میر لشکر و سـقّاست

به قلب معـرکه خون می دمد ز گودالی           که در میـانۀ آن جـسم یوسف زهراست

: امتیاز

ذکر مصائب دفن شهدای کربلا

شاعر : یوسف رحیمی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

بعد از سه روز پیکر سرخش کفن نداشت            یوسف تـرین شهیـد خـدا پـیـرهــن نداشت

از بس که نـیزه خون تـنش را مکیده بود            حـتــّی تــوان و قـدرت نـالـه زدن نداشت


درهـجمـه تـواتـر شـمـشیر و تـیـر و تـیغ             راهی به جـز شقـایـق پـرپـر شدن نداشت

از بس که پـیـکرش شـده پـا مـال اسب ها             یک جای بی جراحت و سالم، بدن نداشت

در بــوریـای کـهــنـه، تـن لاله پــوش او             پیچیـده شد، اگر چه شقـایق، کـفن نداشت

: امتیاز

خروج کاروان اهل بیت از کربلا

شاعر : محمد علی مجاهدی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : غزل

می وزد در کربلا عطر حضور ازقتلگاه           می کند انگار خورشیدی ظهور از قتلگاه

برگ ریزان است و پاییزان، دراین طوفان رنگ           کاروانی می کـند گـویا عــبور از قـتـلگاه


می رود این کاروان بی آن که پیچد در فضا           دود اسپند از خیام، عطر بخوراز قـتلگاه

بـال در بـال کـبـوتـرهـا، کـدامـیـن آفـتاب           می کـنـد پـرواز تا آفاق نـور از قـتـلـگاه؟

باز عیسی می رود تا سیر خورشیدی کند؟           یا کلیم آورده خورشیدی به طور از قتلگاه

تا چه آمد بر سر قرآن؟ که می آید به گوش           نالـه انـجـیـل و تورات و زبور از قتـلگاه

پیـکر سی پارۀ قـرآن زهـم پـاشـیده است؟           یا تن خورشید افتاده است دور از قتلگاه؟

رود رودِ زمزم اینجا، شور و حال و زمزمه است           تا چه سهمی می برد با این عبور از قتلگاه

شط دراینجا بر سر و برسینه می کوبد که حیـف           می برم با خود فقط چشمی نمور از قتلگاه

اینکه می جوشد ز طبع نینوایی، شعر نیست           تا ابد این چشمه می گیرد، شعور از قتلگاه

درک سرخ ما زعاشورا، تو را کم داشته است           لحظه ای سر برکن، ای عـشق غیوراز قتلگاه

: امتیاز

زبانحال حضرت زینب سلام الله علیها در خروج از کربلا

شاعر : سید رضا هاشمی گلپایگانی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

 مرهم به زخم دل، به جُز ازسوز آه نیست           روزی چو روزگار من از غم، سیاه نیست

خـواهم که سیـر بیـنمت، آنـگه سـفـر روم           باید چه چـاره کـرد؟ که تـاب نگـاه نـیست


مـن بـا تـو آمـدم؛ بـنـگــر بـا کـه مـی روم           جـولان خـصـم هست ولیـکـن پـنـاه نیست

رأس تـو روی نیـزه و خـورشیـد بـر فلک           با بودن تـو، حاجت خـورشید و ماه نیست

گفـتم که خـاک بر سر خود ریزم از فراق           جُز سنگ و تیرو نیزه دراین قتلگاه نیست

: امتیاز

خروج کاروان اهل بیت از کربلا

شاعر : سعید بیابانکی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : غزل

 دشت می بلعید، کم کم پیکر خورشید را            بر فـراز نیزه می دیدم، سرِ خورشید را

آسمـان گو تا بشـوید بـا گـلاب اشـک ها             گـیسوان خـفته در خاکسترِ خورشید را


بوریایی نیست در این دشت تا پنهان کند            پـیـکرِ از بـوریا عـریان ترِ خورشیـد را

چشم های خفته در خونِ شفق را وا کنید            تا بـبـیـند کـهکـشـانِ پـرپر خورشـید را

نیمی ازخورشید، در سیلاب خون افتاده بود            کـاروان می برد نـیم دیـگر خـورشید را

کاروان بود و گـلوی زخمی زنگـوله ها             ساربان دزدیده بود انگشتر خورشید را

آه، اشترها چه غمگین و پریشان می روند             بر فراز نــزه می بیـنم سرِ خورشید را

: امتیاز

مدح و مناجات با حضرت زینب در شام غریبان حسینی

شاعر : سید عباس صدرالدینی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

ای موجِ از عشیرۀ طوفان چه می کنی؟            با این هـمه اسیر پریـشان چه می کـنی؟

ای وارث قـبــیـلـۀ گــل هـای ســر جــدا            با غنچه های سر به گریبان چه می کنی؟


ای معنی صلابـت و ایـمان، ای سترک            با پیکری که مانده به میدان چه می کنی؟

بانـوی پاره پاره جگـر، از غـم حـسـین            با این همه جراحت پـنهان چه می کنی؟

دریـا دلِ خـمـیــده کـمـر، از غـم فـراق            با شعله های سرکش هجران چه می کنی؟

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ضعف محتوایی در عدم رعایت شأن اهل بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظورحفظ بیشتر حرمت و شأن اهل بیت که مهمترین وظیفه هر مداح است؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

ای مرغ از عشیـرۀ طوفان چه می کنی؟             با این هـمه اسیـر پـریـشان چه می کنی؟

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما  پیشنهاد می‌کنیم به منظور انطباق مطالب با روایات مستند و معتبر و انتقال بهتر معنای شعر، بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

یک آه از لبت نـشـیـنـیـدنــد دشــمــنـان              با این همه جراحت پـنهان  چه می کنی؟